Drieledigesamenstellingsperikelen

Het Nederlands krijgt steeds meer lange woorden, lijkt het wel. Wie kijkt nog op van humanresourcesafdeling? Of socialemediamarketingplanning? U kunt vast nog langere woorden maken. Sommige lijken erg gezocht, terwijl ze binnen een bepaald vakgebied toch echt gebruikt worden. Zo leerde ik van mijn deelnemers dagelijkseartikelensector (zeg maar: de supermarkt), passiefhuisprincipe (een huis dat evenveel energie opwekt als het verbruikt) en spoorstaafconditioneringssysteem (dan piept de trein minder).

De trend is eenvoudig en prettig leesbaar schrijven. Zulke lange woorden helpen niet. Gaan we uit van jargon, dus taal die een bepaalde groep gebruikt, dan zijn ze misschien aantrekkelijker dan het alternatief. Dat is namelijk een zelfstandignaamwoordgroep (sorry, mijn jargon) met voorzetsels, of een bijzinnetje. In plaats van socialemediamarketingplanning krijg je dan: de planning van de marketing via sociale media. Dagelijkseartikelensector wordt de sector die dagelijkse artikelen verkoopt.

Plakt u ze liever aan elkaar, dan moet u de regels weten. Het gaat hier om samenstellingen: twee zelfstandige naamwoorden, het eerste is toelichting bij het tweede, maar krijgt wel de nadruk. Bijvoorbeeld: studiebeurs, verjaardagskaart, iPadcover, bibliotheekboek. Samenstellingen schrijven we altijd aan elkaar, behalve als er klinkerbotsing ontstaat.

Klinkerbotsing maakt een woord onleesbaar: op het 'koppelpunt' van de woorden staan twee klinkers die in Nederlandse woorden ook samen voorkomen. Bijvoorbeeld: douane en unie worden in samenstelling douaneunie. Dat gaat niet. Op dat punt komt dan een koppelteken: douane-unie. Maar accuoplader kan wel, want de combinatie 'uo' komt niet voor. Vindt u dat niet leesbaar, dan mag u altijd een koppelteken plaatsen. Maar geen spatie.

Nu de drieledige samenstelling. Want daarmee begon dit stukje. Het eerste zelfstandig naamwoord heeft een toelichting of nadere omschrijving. De resources zijn human, de media sociaal, en de artikelen dagelijks. Ook in dat geval schrijft u aan elkaar. Want anders is de afdeling human, de planning sociaal en de sector dagelijks.