Ethos, logos, pathos

Vanmorgen vond ik in NRC Next een stuk over de aanstaande inaugurele rede van Obama naast een in memoriam voor professor Jos de Beus. Het eerste van de hand van Huib Hudig, speech- en presentatiecoach, het tweede van columniste Floor Rusman, die eens deelnam aan een werkgroep bij de politicoloog. Wat ik las, zette mij opnieuw aan het denken over 'wat maakt dat raakt?'

Ik wil helemaal niet gezegd hebben dat Obama geen begenadigd spreker is. (Natuurlijk is hij dat.) Je kunt zijn speeches op YouTube bekijken, en dat doen ook honderdduizenden. Daaronder velen als Huib Hudig, die analyseren hoe hij het voor elkaar krijgt dat mensen op een vooraf bepaald moment uitzinnig gaan klappen - de 'claptrap'. Die wijzen op het belang van de 'one liner' en van aansluiten bij wat je publiek al kent en belangrijk vindt.

Obama doet de presentatie. Achter hem staat een speechschrijversteam dat zijn speech opbouwt als een 'symfonie'. Dat zorgt voor een uitgebalanceerde opbouw met waarden, idealen, geschiedenis, humor en de persoonlijke toets. Geen ontsnappen aan.

Maar het stuk over Jos de Beus raakte me. Floor wist in een paar woorden uit te leggen waarom je bij hem geen zes wilde halen. Omdat hij zijn studenten wist te raken. Te inspireren. Omdat hij zelf bevlogen was, openstond voor wat zijn studenten hem te bieden hadden. Omdat hij ze aan het werk zette met "Ik zit met een puzzel en ik hoop dat jullie me kunnen helpen die op te lossen."

Dat is pas echt knap. Geen uitgeschreven speeches, maar de kracht van een echte leraar. Iedere dag weer, flexibel gebruikmaken van wat er in de kuip zit. In staat zijn eigen fascinatie over te brengen. Zijn studenten hebben misschien niet geklapt. Maar het ging om de inhoud. En om hen.