Ik heb het mooiste werk dat er is

Ik heb het mooiste werk dat er is. Voor mij. Ik mag mensen helpen beter te schrijven. Een klus die ze niet speciaal leuk vinden, niet de kern van hun werk, maar wel belangrijk. Het moet goed. Schrijven is het middel waarmee je kunt laten zien hoe goed  je denkt, hebt geluisterd of je werk doet. Je tekst is de basis voor overleg of de onderbouwing van een advies. De verantwoording bij een project. De richtlijn voor de aanpak. De bevestiging van gemaakte afspraken. Dus belangrijk.

Schrijven is een complexe vaardigheid. Heb ik die 100% onder de knie? Natuurlijk niet. En al zou dat wel zo zijn, dan kan ik die in een of twee, hooguit vier dagen niet overbrengen op mijn deelnemers. Wat dan wel? Dat is best 'vaag'. Ik doe hier een beroep op de reacties die ik krijg tijdens en na de training. Deelnemers vertellen mij dat ze anders naar teksten kijken – niet alleen hun eigen, maar ook die van collega's, in advertenties, op websites, in de krant. Ze durven ongeduldig te zijn. Zich af te vragen waar de schrijver naartoe wil. En of dat belang heeft voor henzelf of hun organisatie. Ze trekken hun wenkbrauwen op bij 'blabla' en grote woorden. Ze hebben vragen en gaan in de tekst op zoek naar antwoorden. En ergeren zich als die er niet staan.

Dat vind ik al een enorme opbrengst. Daarnaast laat ik deelnemers de elasticiteit van taal uitproberen. We plukken bijvoorbeeld ieder een zin uit een tekst. Een zin waarvan we denken dat die beter kan. Eerst proberen we te achterhalen wat de schrijver ermee wilde zeggen. Strepen wat weg kan. En dan gooien we die zin om. Ieder zinsdeel een keer voorop. Neem nu de volgende zin uit een brief:

Helaas moet ik u meedelen dat de gegevens die u toegezegd hebt ons toe te sturen ons op dit moment nog niet tot onze beschikking staan.

Wat is de kern? De schrijver heeft de gegevens van de lezer nog niet.

Voor wie dat 'helaas' is weten we niet, dus dat kan wel weg. Volgens mij zit het 'helaas' in ieder geval niet aan het meedelen vast, dus eigenlijk is de originele zin fout. Schrijven dat je moet meedelen is ook overbodig.

Nu we de kern hebben, kunnen we alle herschrijvingen daaraan toetsen. Waar onze voorkeur ook naar uitgaat, die betekenis moet overeind blijven. We kunnen eindeloos herschrijvingen maken: direct of minder direct, kort of lang, complex of makkelijk:

De gegevens die u toegezegd hebt (ons toe te sturen), staan op dit moment nog niet tot onze beschikking.
Tot onze beschikking staan de gegevens die u toegezegd hebt (ons toe te sturen), op dit moment helaas nog niet.
U hebt toegezegd, ons gegevens toe te sturen. Daarover kunnen wij nog niet beschikken.
U zou ons gegevens toesturen. Die hebben wij nog niet.
enzovoort.

Ergens krijgen de deelnemers lol in deze activiteit. Daarmee zijn zij de weken na de training wel zoet. En dan groeien zij vanzelf als schrijver. Daar vertrouw ik op. Daarmee heb ik ze geholpen beter te schrijven, maar ze hebben het zichzelf geleerd.