D of t

Er zijn fouten die je niet hoeft te maken. Alleen een beetje aandacht is genoeg. Juist die fouten kom ik overal tegen: in de krant, in officiële brieven, en ja, ook bij mijn deelnemers. Behalve de los-of-aan-elkaarfouten, waar ik een andere keer over schrijf, zijn dit vooral fouten in de werkwoordspelling. Let op.

Ik ga ervan uit, dat je weet wanneer een werkwoord in de tegenwoordige tijd (ott) staat, en wanneer in de verleden tijd (ovt). Bijvoorbeeld: ik googel is ott, ik googelde is ovt. Behalve die twee is er nog een voltooide tijd, daarom staat er een o van onvoltooid bij ott en ovt. Die voltooide, daar zijn ook twee versies van: ik heb gegoogeld is vtt, ik had gegoogeld is vvt. Gegoogeld is het voltooid deelwoord.

In de tegenwoordige tijd krijg je nooit een d erbij als je het werkwoord verder vervoegt. Dus: jij googelt, hij googelt, zij googelen. Sommige werkwoorden hebben al een d, die laat je lekker staan. Bijvoorbeeld: jij uploadt, hij uploadt, wij uploaden.

Voor de verleden tijd en het voltooid deelwoord hebben we 't ex-kofschip (of 't ex-fokschaap, of xtc-kofschip). Hoe werkt dat? Kap van een heel werkwoord (googelen, uploaden) de en af. Kijk naar de laatste letter die je dan hebt. Is dat een klinker (a o i e u), dan krijgen de verleden tijd en het voltooid deelwoord altijd een d. Bijvoorbeeld: hij judode, hij heeft gejudood en wij fonduden, wij hadden gefonduud.

Is de laatste letter een medeklinker, dan kijk je of het een medeklinker uit 't ex-kofschip is. Zo ja, dan krijgen verleden tijd en voltooid deelwoord een t. Soms moet je de afgekapte e daarbij weer terughalen, omdat het woord anders niet goed klinkt. Dus: jij surfte, wij hebben gesurft; zij updatete, zij heeft geüpdatet en jij skatet (ott), jij skatete en jij hebt geskatet.

Staat de medeklinker niet in 't ex-kofschip, dan krijgen verleden tijd en voltooid deelwoord altijd een d. Bijvoorbeeld: hij upgradede, jij hebt geüpgraded, wij manageden, zij hebben gemanaged. Dat verbaast je niks. Wel heb je je vast verbaasd over de spelling van de voorbeelden. Die zijn allemaal volgens 't Groene Boekje (www.woordenlijst.org), echt.